Ответов: 548
Ответы эксперта. Налоговый учет - 2019
Показать ответ

I ва II гуруҳ ногиронлари солиқ солишдан қисман, даромад олинган ҳар бир ой учун энг кам иш ҳақининг (ЭКИҲ) тўрт баравари миқдоридаги даромадлар бўйича, озод қилинади (СКнинг 180-моддаси 2-қисми 5-банди). ЭКИҲнинг каррали миқдорларида назарда тутилган имтиёзларни ҳисоблаб чиқариш учун ЭКИҲнинг жорий йил 1 январидаги ҳолатидаги миқдори олинади (СКнинг 186-моддаси).

Ҳисоблаш тартиби:

Ходимга январда 1 млн.сўм, февраль ва март ойдалида 650 минг сўмдан иш ҳақи ҳисобланган.

Уч ой учун жами даромад 2 300 000 сўм (1 млн.+650минг+650минг).

ЭКИҲ миқдори жорий йил боши ҳолатига 202 730 сўмни ташкил этган. Демак, уч ой учун ЭКИҲ миқдори 608 190 сўмга тенг (202 730 х 3).

Март ойида ЭКИҲнинг 4-баравари 2 432 760 сўм (608 190 х 4).

Мазкур ҳолатда ногирон ходимнинг жами даромади ЭКИҲнинг 4-баравар миқдоридан кам (2 300 000 < 2 432 760). Демак, ушбу даврда солиқ солинадиган даромад мавжуд эмас. Солиқ солинадиган даромад йўқлиги сабабли ШЖБПҲга бадал ҳам бўлмайди.

Батафсил маълумот олиш учун Солиқ ва божхона хабарлари газетасини кўриб чиқишингиз мумкин. Унда ҳар хил ҳолатларда ЖШДС ҳисоблаш методикаси кўрсатилади. Маслан, сентябрь ойи учун ЖШДС ҳисоблаш методикасини қуйидаги ўтиш орқали кўринг:

СБХ газетасининг 24.09.2019 й. 39-сони

Газета НТВ № 38 от 17.09.2019 г.

Показать ответ

Если получатель товаров (работ, услуг) является плательщиком НДС (ст. 197 НК), то при определении суммы налога, подлежащего уплате в бюджет, он имеет право на зачет суммы НДС, подлежащего уплате по фактически полученным им товарам (работам, услугам) для собственных нужд (ст. 218 НК).

При этом не подлежит зачету сумма НДС по невычитаемым расходам, приведенным в статье 147 НК (п. 6 ст. 219 НК).

Кроме того, если организация  имеет льготируемые (освобожденные) обороты по НДС, то зачет входящих сумм НДС по оказанным услугам производится пропорциональным либо раздельным методом (ст. 221 НК).

Показать ответ

При передаче имущества в лизинг налогооблагаемой базой по НДС является стоимость выбывающего актива без включения в нее налога на добавленную стоимость. При этом стоимость выбывающего актива определяется как сумма, по которой передача имущества в лизинг признается в бухгалтерском учете лизингодателя в качестве актива, определяемая в соответствии с законодательством о бухгалтерском учете (ч. 9 ст. 204 НК).

Предприятие понесло расходы по приобретению микроавтобуса, в том числе  дорожный сбор,  в размере 7 000 тыс. Если автобус передается в лизинг по стоимости приобретения, то сумма актива от передачи его в лизинг (без включения НДС)  составляет 186 000 тыс. сум. (179 000 + 7 000).

Тогда НДС = 186 000 х 15% = 27 900 тыс. сум.

Стоимость передачи автобуса с учетом НДС: 186 000 + 27 900 = 213 900 тыс. сум.

Показать ответ

Объектом налогообложения по ЕНП является валовая выручка, которая включает доход от выбытия основных средств и иного имущества (ст. ст. 132, 133, 355 НК). В свою очередь доля в УФ другого предприятия, которая находится во владении, пользовании, распоряжении вашего предприятия, является его имуществом (ст. 22 НК).

При этом средства, полученные в пределах вклада в уставный фонд при выходе из состава учредителей, не рассматриваются в качестве объекта налогообложения по ЕНП (ст. 355 НК).

В вашем случае прочий доход от реализации доли будет определяться в виде разницы между суммой вклада (балансовой стоимостью) и суммой реализации доли по следующей формуле и должен быть включен в состав валовой выручки по ЕНП:

Прочий доход от реализации доли = Стоимость реализации доли в уставном фонде – Балансовая стоимость доли в уставном фонде.

Показать ответ

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш ва қайта ишлаш билан боғлиқ бўлмаган фаолият турларини амалга оширишда ягона ер солиғи тўловчи мазкур фаолият турлари бўйича алоҳида-алоҳида ҳисоб юритиши ва Солиқ Кодексида назарда тутилган солиқларни тўлаши шарт (СКнинг 363-моддаси 7-қисми).

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш билан боғлиқ бўлмаган бошқа фоалият (шу жумладан улгуржи савдо фаолияти) доирасида корхонангиз умумбелгиланган солиқларни ёки ЯСТни тўлаши зарур.

Солиқ кодексининг 350-моддасига мувофиқ солиқ даврида олинган ялпи тушум
1 млрд. сўмдан ошмаган юридик шахслар ягона солиқ тўловини тўловчилари бўлиб ҳисобланади.

Агар корхона улгуржи савдо фаолияти доирасида ЯСТ тўловчиси бўлса, ушбу фаолиятдан олинган тушум 1 млрд. сўмдан ошса, тушум чегаравий миқдордан ошиб кетган ойдан кейинги ойнинг бошидан бошлаб умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтади (СКнинг 351-моддаси 5-қисми).

Умумбелгиланган солиқлар доирасида корхонангиз фойда солиғи ва ҚҚСни тўлаши зарур. Бунда ушбу солиқлар фақат қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштиришга кирмайдиган фаолият доирасида ҳисобланади.

Бу тўғрисида батафсил маълумотни қуйида ўқинг:

https://vopros.norma.uz/question/14736

Показать ответ

Рыбоводческие кластеры с мощностью ежегодного производства не менее 50 тонн рыбы с 1 января 2019 года освобождаются от всех видов налогов и обязательных отчислений в государственные целевые фонды (абз. 2 п. 7 № ПП 4005 от 06.11.2018 г.).

В то же время с 1 октября 2019 года отменяются льготы по НДС в отношении сельскохозяйственной продукции собственного производства и производимой в Республике Узбекистан продовольственной продукции (п. 3 УП-5755 от 27.06.2019 г.).

Таким образом, вы являетесь плательщиком НДС и должны представлять Расчет НДС в ОГНС и уплачивать налог в установленные сроки.

Дополнительная информация:

https://buxgalter.uz/konsultacii/kak_zapolnit_otchetnost_po_nds_pri_obshcheustanovlennom_poryadke_ego_rascheta

Показать ответ

1. Налог на прибыль у источника выплаты

Платежи за право пользования информационной системой являются роялти и облагаются налогом на прибыль у источника выплаты (п. 5 ч. 3 ст. 155 НК). 

Между Правительством Республики Узбекистан и Правительством Германии подписано Соглашение об избежании двойного налогообложения доходов («О ратификации Соглашения между Республикой Узбекистан и Федеративной Республикой Германия об избежании двойного налогообложения в отношении налогов на доходы и имущество» от 11 февраля 2000 года № 40-II).

В соответствии с условиями Соглашения роялти (лицензионные  платежи), возникающие в Узбекистане и выплачиваемые резиденту Германии,  могут облагаться налогом в Германии или в  Узбекистане.

В вашей ситуации резидент Германии представил документ, выданный компетентным органом, регулирующим вопросы налогообложения, подтверждающий факт резидентства.

Если в этом документе не указан период времени резидентства, то он действителен в течение календарного года, в котором был выдан (ч. 17 ст. 155 НК).

Учитывая  вышеизложенное, налог на прибыль нерезидента у источника выплаты вы  можете  не удерживать.   Но  при удержании  налога   в  Узбекистане  ставка  налога не должна превышать 3–5%  в  зависимости  от вида  объекта лицензионных  платежей (ст. 12  Соглашения).

2.  НДС на  услуги   нерезидента

В целях исчисления   НДС   предоставление права использования объектов интеллектуальной собственности рассматривается в качестве услуги (ч. 8 ст. 218 НК). НДС уплачивается, если местом реализации услуг признается территория Узбекистан (ст. 207 НК).

Если  покупатель услуг по передаче права на объекты интеллектуальной собственности или при предоставлении права на их использование осуществляет деятельность на территории Республики Узбекистан, то  местом  реализации  услуг  признается  Узбекистан (ст. 202 НК).

Работы и услуги, предоставленные нерезидентом, облагаются НДС. Обязательство по уплате в бюджет НДС не зависит от системы налогообложения вашего предприятия (общеустановленные налоги или ЕНП). НДС уплачивается за счет собственных средств вашего предприятия по ставке 15% от стоимости работ.

Уплаченный НДС вы можете взять в зачет, если услуги будут использоваться в целях облагаемого оборота (п. 1-1, 4  ч. 1 ст. 218 НК).

Показать ответ

2019 йил учун қўшилган қиймат солиғи бўйича ҳисоботларни (3-илова, АВ томонидан 21.01.2019 йилда 3126-сон билан рўйхатдан ўтказилган) тайёрлашда нефтни қайта ишлайдиган заводлар одатда ўз маҳсулотини воситачи орқали харидорга етказиб беришини ҳисобга олиш керак.

Товарларни топшириқ шартномаси бўйича реализация қилишда ишончли вакил сотиб олувчи номига топшириқ берувчи номидан ҳисобварақ-фактура тақдим этади. Ҳисобварақ-фактурада топшириқ берувчи ва сотиб олувчининг реквизитларидан ташқари, ишончли вакилнинг реквизитлари ҳам кўрсатилиши лозим (Тартибнинг 25-банди, 3-илова, АВ томонидан 21.01.2019 йилда 3126-сон билан рўйхатдан ўтказилган). Транспорт-экспедиторлик хизматларини кўрсатиш шартномаси бўйича ҳисобварақ-фактура ҳам шундай расмийлаштирилади (Тартибнинг 40-банди). Корхонангиз олган ҳисобварақ-фактуралар шундай тузилган деб ёзгансиз.

Етказиб бериш шартномасида завод бензин етказиб берувчи ҳисобланади. Бензинни контрагент-етказиб берувчидан (заводдан) кирим қилиш керак. Тегишинча, Харид қилинган товарлар (ишлар, хизматлар) бўйича ҳисобварақ-фактуралар (ҳисобварақ-фактура ўрнини босадиган ҳужжатлар) реестрида (ҚҚС ҳисоб-китобига 4-илова) 2-устунда "Етказиб берувчининг номи"да завод кўрсатилиши лозим

Показать ответ

Фойда солиғининг ҳисобланиши ва бюджетга ўтказилиши қуйидаги проводкалар билан расмийлаштирилади:


Кейинги ҳисобот даврларида корхона зарар кўрса ва йил бошидан ортиб борувчи якун билан зарар ҳосил бўлса, фойда солиғини тўлаш мажбурияти нолга тенг бўлиши мумкин. Бунда фойда солиғини оширадиган қуйидаги суммаларни ҳисобга олиш лозим:

 

Хўжалик операциясининг мазмуни

 

Счётлар корреспонденцияси

 

дебет

 

кредит

 Фойда солиғи бўйича аванс тўловлари ўтказилди 

4410-"Бюджетга солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича аванс тўловлари (турлари бўйича)" 

 

5110-"Ҳисоб-китоб счёти"

 

 

 

 Фойда солиғи ҳисобланди

 

 9810-"Фойда солиғи бўйича харажатлар" 

 

6410-"Бюджетга тўловлар бўйича қарз (турлари бўйича)" 

 

 Аввал тўланган аванс тўловлари ҳисобга олинди 

 

6410-"Бюджетга тўловлар бўйича қарз (турлари бўйича)"

 

4410-"Бюджетга солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича аванс тўловлари (турлари бўйича)" 


-
товарларни (ишлар, хизматларни) таннархидан паст нархда реализация қилишдан ва уларни текин беришдан зарарлар;

-бошқа шахслардан текин олинган мол-мулк, мулкий ҳуқуқлар, ишлар, хизматлар қиймати (Молиявий натижалар тўғрисида ҳисоботга (АВ томонидан 24.01.2003 йилда 1209-сон билан рўйхатдан ўтказилган 2-сон шакл) киритилмаган);

-давлат кўчмас мулкидан фойдаланганлик учун энг кам ижара ҳақи ставкаларидан келиб чиқиб ҳисобланган ижара ҳақининг шартномада белгиланган ижара ҳақидан ошган суммаси;

- чегирилмайдиган харажатлар (солиқ солинадиган базага киритилган харажатлар);

-келгусида солиқ солинадиган фойдадан чегириладиган ҳисобот даври харажатлари.

Солиқ бўйича мажбуриятларни тўлаш ҳисобига аввал ўтказилган пул маблағлари аванс тўловлари бўлади. Аввал ҳисобланган ва тўланган солиқ суммасига тузатиш киритиш лозим. қуйидаги бухгалтерия проводкалари билан тузатиш киритилади:

Дт 4410-"Бюджетга солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича аванс тўловлари (турлари бўйича)" счёти

Кт 9810-"Фойда солиғи бўйича харажатлар" счёти.

Шунингдек ҳисобланган харажатлар ва фойда солиғи бўйича мажбуриятларни камайтириш суммасига айирув белгили қийматлар билан қуйидаги сторнолаш проводкасини бериш мумкин:

Дт 9810-"Фойда солиғи бўйича харажатлар" счёти

Кт 6410-"Бюджетга тўловлар бўйича қарз (турлари бўйича)" счёти.

 

Показать ответ

Тўланган аъзолик бадалларини улар тўланаётган пайтда қуйидаги проводкалар билан акс эттириш лозим (Йўриқноманинг ­160-банди, АВ томонидан 23.10.2002 йилда 1181-сон билан рўйхатдан ўтказилган 21-сон БҲМСга 2-илова):


Дт 3190-«Бошқа келгуси давр харажатлари» счёти

Кт 5110-«Ҳисоб-китоб счёти».

Олдиндан тўланган аъзолик бадалларини 12 ой давомида қуйидаги проводкалар орқали давр харажатларига тенг улушларда ҳисобдан чиқариш лозим:

Дт 9430-«Бошқа операцион харажатлар» счёти

Кт 3190-«Бошқа келгуси давр харажатлари» счёти.

 

Ассоциацияларга, шу жумладан халқаро ташкилотларга тўланадиган бадаллар, агар бундай бадалларни тўлаш солиқ тўловчи фаолиятининг амалга оширилиши учун мажбурий шарт бўлса ёки ЎзР Президентининг, ЎзР Вазирлар Маҳкамасининг қарорларига биноан амалга оширилса, чегириладиган харажатлар ҳисобланади (Солиқ кодексининг 145-моддаси 22-банди*).

Ўз маҳсулотини штрихли кодлаштиришни, бунда GS1 тизими стандартлари ва спецификацияларидан фойдаланишни истайдиган корхоналар GS1 миллий ташкилотларидан бирига аъзо бўлиши лозим. Халқаро қоидаларга кўра GS1 га ихтиёрий асосда аъзо бўлинади. Корхоналарни ўз маҳсулотларига мажбурий тартибда штрихли кодлар босилишини белгилайдиган халқаро стандартлар ва битимлар мавжуд эмас.

Шунингдек Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқариладиган товарларни штрихли кодлаш тўғрисида низомга (ВМнинг 21.09.1999 йилдаги 438-сон қарори билан тасдиқланган) мувофиқ маҳсулотларни (товарларни) GS1 штрихли кодлари билан маркировкалаш ихтиёрий асосда амалга оширилади (Низомнинг 8, 9-бандлари).

Корхона ўз хоҳишига кўра таснифлаш ва GS1 кодлаштириш борасида корхонанинг рўйхатдан ўтказиш рақамини ҳамда ишлаб чиқариладиган товарнинг рақамли кодини олиш учун «GS1 Uzbekistan»га мурожаат қилади (Низомнинг 33-банди, ВМнинг 6.07.2004 йилдаги 318-сон қарорига 1-илова).

Шу билан бир вақтда корхона ўз товарини Интернет орқали сотадиган бўлса, Amazon, Alibaba, eBay, OZON каби ва бошқа маркетплейслар 2019 йил бошидан ўз платформаларида жойлаштиришда маҳсулотда товар кодининг мавжуд бўлишини талаб этмоқда.

Шу тариқа, штрихли кодлаштириш фаолиятингизнинг мажбурий шарти бўлса, «GS1 Uzbekistan» уюшмасига аъзолик бадаллари чегириладиган харажатлар ҳисобланади.

Бошқа ҳолатларда «GS1 Uzbekis­tan» уюшмасига аъзолик бадаллари чегирилмайдиган харажатлар ҳисобланади олиқ кодексининг 147-моддаси ­7-банди*). 

Показать ответ

Товар қарзи ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда 10 млн сўмга қайтарилиши лозимлиги сабабли ҳисобварақ-фактура қайта расмийлаштирилиши керак.

Масалан, қарз шартномаси бўйича ҚҚСсиз 10 млн сўм қийматга эга 10 бирлик товар олинди. Қарз олувчи қарзни сўндириш учун қарз берувчи билан келишувга кўра унга таннархи 8,7 млн сўм бўлган 10 бирликдаги ўхшаш товарларни бериши мумкин, бунда етказиб бериш қиймати ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда 10 млн сўмга (8,7 х 115%) тенг бўлган. Мазкур ҳолатда қарз олувчи зарар кўрмайди.

Таннархи 10 млн сўм бўлган 10 бирликдаги товар берилганда, тегишинча ҚҚС 1,5 млн сўмга тенг бўлади. Бунда қарз олувчи ҳисобварақ-фактурани 8,7 млн сўмлик қийматдаги товарга расмийлаштириши лозим, ҚҚСни ҳисобга олганда сумма 10 млн сўмни ташкил этиши лозим. Натижада товар таннархидан паст нархда берилганлиги ҳисобига қарз олувчида 1,3 млн сўм (10 – 8,7) миқдорида зарар юзага келади. Ушбу зарар суммаси чегирилмайдиган харажат сифатида қаралмайди (СКнинг 147-моддаси). Бироқ товарлар таннархидан паст баҳоларда реализация қилинганда, солиқ солиш мақсадлари учун реализация қилишдан олинган тушум уларнинг таннархи асосида аниқланади (2007 йилги СКнинг 130-моддаси).

2019 йил учун Фойда солиғи ҳисоб-китобида ушбу зарар 020-«Товарларни (ишларни, хизматларни) таннархидан паст нархда реализация қилишдан ва бепул беришдан кўрилган зарарлар» сатри бўйича акс эттирилиши лозим. Шунингдек қарз олувчи ҚҚСни қўшимча ҳисоблаши ва 0,2 млн сўм (1,5 – 1,3) миқдорида ўз харажатларига киритиши керак.

Қарз берувчи билан товарни бериш санасида таннархи 10 млн сўм бўлган 10 бирликдаги товар қарз олувчи томонидан берилишига оид қўшимча битим имзоланган бўлса, қарз берувчи қарз олувчидан 1,5 млн сўм қарз бўлиб қолади ва қарз олувчи зарар кўрмайди. 

Показать ответ

Солиқ тўловчи солиқ солиш мақсадларида ҳисобни ҳисоблаш усули бўйича миллий валютада юритади (СКнинг 78-моддаси). Бошланғич ҳужжатлар, бухгалтерия ҳисоби регистрлари ҳамда бошқа ҳужжатларни назарда тутувчи ҳисоб ҳужжатлари солиқларни ҳисоблаш учун асос бўлиб ҳисобланади (СКнинг 76-моддаси 2-қисми).

Сизнинг саволингиздан келиб чиқмоқдаки, 2019 йилда корхонада хронометраж кузатуви ўтказилган ва унинг натижасига кўра солиқлар қўшимча ҳисобланган. Суд қарорига мувофиқ хронометраж натижалари тасдиқланган.

Агар ҳолат шундай бўлса, аниқлаштирилган солиқ ҳисоботи тақдим этиш орқали қўшимча ҳисобланган солиқларни 2019 йил учун солиқ ҳисоботида акс эттириш лозим  (СКнинг 83-моддаси).Сизнинг ҳолатингизда солиқларни (2019 йил учун хронометраж натижаларига кўра қўшимча) ҳисоблаш учун асос бўлиб солиқ органи қарори бўлиб ҳисобланади.

Молиявий ҳисоботни қайта топшириш керак эмас, зеро қўшимча ҳисобланган солиқларни 2020 йил учун молиявий ҳисоботда акс эттириш мумкин.

Қўшимча ҳисобланган солиқларни молиявий ҳисоботда акс эттириш усули уларнинг суммасига боғлиқдир.

Агар қўшимча ҳисобланган солиқлар суммаси муҳим (катта) бўлмаса, у ҳолда ушбу солиқлар 2020 йилнинг жорий даври учун молиявий ҳисоботга қўшилади.

Агар қўшимча ҳисобланган солиқлар суммаси муҳим (катта) бўлса, у ҳолда йил бошига тақсимланмаган фойда сальдосини ўзгартириш орқали ушбу солиқларни ҳисоб ва ҳисоботда акс эттириш лозим (АВда 24.01.2003 йилда 1209-сон билан рўйхатга олинган Қоидаларнинг 15-банди).

Хатоларнинг муҳимлилик мезони корхона ҳисоб сиёсатида белгиланади.

Показать ответ

Ўзбекистон ҳудудида маркетинг хизматларини кўрсатадиган хорижий компания республикада хизматлар кўрсатишдан тўлов манбаида фойда солиғи солинадиган даромад олади (Солиқ кодексининг 155-моддаси 3-қисми 12-банди).

Таърифи бўйича тўлов манбаи - солиқ тўловчига тўловларни амалга оширувчи юридик шахсдир (Солиқ кодексининг 22-моддаси).

Ваколатхона юридик шахс ҳисобланмаганлиги, хўжалик ёки бошқа тижорат фаолиятини амалга оширмаганлиги сабабли фойда солиғини ушлаб қолмайди (Низомнинг 7-банди, ВМнинг 23.10.2000 йилдаги 410-сон қарорига 1-илова). Бу қоида ваколатхона номидан шартнома тузилганда (бундай ваколатларга эга бўлган тақдирда) қўлланилади.

Хорижий компания номидан ваколатхона томонидан шартнома тузилган тақдирда фойда солиғи юзага келмайди, сабаби Ўзбекистонда ташқарида жойлашган хорижий компания тўлов манбаи ҳисобланади

Реализация қилиш жойи Ўзбекистон ҳудуди ҳисобланган оборотларга ҚҚС солинади (Солиқ кодексининг 202-моддаси).

Хорижий компания номидан ваколатхона томонидан шартнома тузилганда хизматлар импортига ҚҚС юзага келмайди, чунки харидор ва етказиб берувчи хорижий компаниялар ҳисобланади ҳамда улар Ўзбекистондан ташқарида жойлашган (Солиқ кодексининг 202-моддаси 3-қисми 4, 5-бандлари).

Ваколатхона номидан шартнома тузилганда ҳам ҚҚС юзага келмайди, сабаби фақат юридик шахслар ҚҚС тўловчилар ҳисобланади, ваколатхона эса юридик шахс ҳисобланмайди (Солиқ кодексининг 197-моддаси).

Хулоса ясаймиз. Хорижий компания ваколатхонасида унга бошқа хорижий компания томонидан Ўзбекистон ҳудудида маркетинг хизматлари кўрсатиш чоғида республика ҳудудида солиқларни тўлаш мажбуриятлари юзага келмайди. 

Показать ответ

1. Фойда солиғи бўйича оқибатлар

 Автотранспорт воситаларини сотиб олувчиларга текинга берилган ҳисоб-маълумотларнинг харид қийматига фойда солиғи солинмайди.

Ҳисоб-маълумот автомототранспорт воситасига бўлган мулк ҳуқуқи ёки бошқа ашёвий ҳуқуқларни тасдиқловчи ҳужжат ҳисобланади. У автотранспорт воситасини ДЙҲХХ ҳудудий органларида рўйхатдан ўтказиш учун махсус савдо ташкилоти (автомототранспорт воситалари ташкилоти - ишлаб чиқарувчиси, унинг вакили ёки воситачи ташкилоти) томонидан берилади (Низомнинг 16, 18-бандлари, ВМнинг 31.08.2017 йилдаги 683-сон қарорига 1-илова).

Ҳисоб-маълумот қатъий ҳисоботдаги бланк ҳисобланади (Низомнинг 5-банди, ВМнинг 25.07.2000 йилдаги 283-сон қарорига 1-илова). Қатъий ҳисоботдаги бланкларнинг рақами, серияси, ҳимоя воситаси бўлиши керак, улар муайян матбаа корхоналарида тайёрланиши ва тегишинча, тасдиқланган кўринишга эга бўлиши лозим (АВ томонидан 14.01.2004 йилда 1297-сон билан рўйхатдан ўтказилган Низомнинг 3-параграфи).

Қатъий ҳисоботдаги бланклар материалларни ҳисобга олиш ҳисобварақларида уларнинг номи, миқдори ва икки хил баҳолашдан - ҳақиқий таннархи (сотиб олиш нархи ёки ишлаб чиқариш нархи) ёки бозор нархи (соф сотиш қиймати) - энг пасти бўйича ҳисобга олинади (1297-сон Низомнинг 40-банди). Уларни ҳисобдан чиқаришда 9220-"Бошқа активларнинг чиқиб кетиши" счётидан фойдаланилади.

Бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ белгиланадиган асосий воситаларнинг чиқиб кетишидан олинадиган фойда материалларнинг чиқиб кетишидан олинадиган, солиқ солинадиган даромадга киритилади, қатъий ҳисобдаги бланкалар шундайлардан ҳисобланади (Солиқ кодексининг 129-моддаси, 132-моддаси 1-банди, 133-моддаси). Материалларнинг чиқиб кетишидан молиявий натижа (фойда ёки зарар) материалларнинг чиқиб кетишидан олинган даромаддан уларнинг баланс қиймати ва чиқиб кетиши билан боғлиқ билвосита солиқларни чегириш орқали аниқланади (АВ томонидан 17.07.2006 йилда 1595-сон билан рўйхатдан ўтказилган 4-сон БҲМСнинг 50-банди). Ҳисоб-маълумотлар текинга берилганлиги сабабли солиқ солинадиган фойда юзага келмайди.

Қатъий ҳисоботдаги бланкларни (ҳисоб-маълумотларни) олиш учун тўланган ҳақ фойда солиғини ҳисоблашда корхонанинг чегириладиган харажати ҳисобланади (Солиқ кодексининг 145-моддаси 8-банди).

 ҚҚС бўйича оқибатлар

Ҳисоб-маълумотни бериш ҚҚС солинадиган оборот ҳисобланади (Солиқ кодексининг 199-моддаси 1-қисми 1-банди). Товарлар бепул берилганда солиқ солиш мақсадлари учун ҚҚС бўйича солиқ солинадиган база товарлар олинган нархдан келиб чиқиб белгиланади (Солиқ кодексининг 204-моддаси 2-қисми).

 

2. Ҳисоб-маълумотларни ҳисобга олиш бўйича проводкалар:

 

Хўжалик операциясининг мазмуни

 

Счётлар корреспонденцияси

 

дебет

 

кредит

 

Ҳисоб-маълумотлар учун олдиндан ҳақ тўланди

 

4330-"Бошқа берилган бўнаклар"

 

5110-"Ҳисоб-китоб счёти"

 

Ҳисоб-маълумотлар олинди

 

1090-"Бошқа материаллар"

 

6990-"Бошқа мажбуриятлар"

 

Аванс ҳисобга олинганлиги акс эттирилди

 

6990-"Бошқа мажбуриятлар"

 

4330-"Бошқа берилган бўнаклар"

 

Автотранспорт воситаларини сотиб олувчиларга ҳисоб-маълумотлар берилиши акс эттирилди

 

4890-"Бошқа дебиторлар қарзлари"

9220-"Бошқа активларнинг чиқиб кетиши"

9220-"Бошқа активларнинг чиқиб кетиши"

1090-"Бошқа материаллар"

Харажатлар ҳисобдан чиқарилиши акс эттирилди

 

9430-"Бошқа операцион харажатлар"

6990-"Бошқа мажбуриятлар"

 

6990-"Бошқа мажбуриятлар"

4890-"Бошқа дебиторлар қарзлари"

Показать ответ

Товар қарзи ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда 10 млн сўмга қайтарилиши лозимлиги сабабли ҳисобварақ-фактура қайта расмийлаштирилиши керак.

Масалан, қарз шартномаси бўйича ҚҚСсиз 10 млн сўм қийматга эга 10 бирлик товар олинди. Қарз олувчи қарзни сўндириш учун қарз берувчи билан келишувга кўра унга таннархи 8,7 млн сўм бўлган 10 бирликдаги ўхшаш товарларни бериши мумкин, бунда етказиб бериш қиймати ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда 10 млн сўмга (8,7 х 115%) тенг бўлган. Мазкур ҳолатда қарз олувчи зарар кўрмайди.

Таннархи 10 млн сўм бўлган 10 бирликдаги товар берилганда, тегишинча ҚҚС 1,5 млн сўмга тенг бўлади. Бунда қарз олувчи ҳисобварақ-фактурани 8,7 млн сўмлик қийматдаги товарга расмийлаштириши лозим, ҚҚСни ҳисобга олганда сумма 10 млн сўмни ташкил этиши лозим. Натижада товар таннархидан паст нархда берилганлиги ҳисобига қарз олувчида 1,3 млн сўм (10 - 8,7) миқдорида зарар юзага келади. Ушбу зарар суммаси чегирилмайдиган харажат сифатида қаралмайди (СКнинг 147-моддаси). Бироқ товарлар таннархидан паст баҳоларда реализация қилинганда, солиқ солиш мақсадлари учун реализация қилишдан олинган тушум уларнинг таннархи асосида аниқланади (2007 йилги СКнинг 130-моддаси).

2019 йил учун Фойда солиғи ҳисоб-китобида ушбу зарар 020-"Товарларни (ишларни, хизматларни) таннархидан паст нархда реализация қилишдан ва бепул беришдан кўрилган зарарлар" сатри бўйича акс эттирилиши лозим. Шунингдек қарз олувчи ҚҚСни қўшимча ҳисоблаши ва 0,2 млн сўм (1,5 - 1,3) миқдорида ўз харажатларига киритиши керак.

Қарз берувчи билан товарни бериш санасида таннархи 10 млн сўм бўлган 10 бирликдаги товар қарз олувчи томонидан берилишига оид қўшимча битим имзоланган бўлса, қарз берувчи қарз олувчидан 1,5 млн сўм қарз бўлиб қолади ва қарз олувчи зарар кўрмайди.

Показать ответ

Солиқ суммаси дивидендларни тўлаш муддатидан кечиктирмай бюджетга тўланади (СКнинг 345-моддаси 6-қисми).  Дивидендларни тўлаш муддати ва тартиби жамиятнинг уставида ёки иштирокчиларнинг умумий йиғилиши қарорида белгиланади.

Бунда дивидендларни тўлаш муддати жамият иштирокчилари ўртасида фойдани тақсимлаш тўғрисида қарор қабул қилинган кундан эътиборан 60 кундан ошмаслиги керак («Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида»ги Қонунинг 25-моддаси).

Показать ответ

1. Директор (ёки бошқа жисмоний шахс) томонидан корхона учун ижара тўловини беғараз тўлаб берилиши корхона учун беғараз олинган молиявий ёрдам бўлиб ҳисобланади ва даромад сифатида тан олинади (СКнинг 299-моддаси 1-қисми). Бунда ижара тўловини тўлаб бериш кўринишида беғараз молиявий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги шартнома тузиш мақсадга мувофиқ.

Агар корхона фойда солиғини тўласа, у ҳолда мазкур сумма фойда солиғини ҳисоблашда жами даромад таркибига киритилади (СКнинг 297-моддаси 3-қисми 10-банди, СКнинг 299-моддаси).

Айланмадан олинадиган солиқ тўлайдиганлар ҳам мазкур суммани жами даромад таркибига киритадилар (СКнинг 463-моддаси 1-қисми, СКнинг 299-моддаси). Беғараз молиявий ёрдамдан олинган даромадга корхонанинг ҳисобот (солиқ) даври якунлари бўйича умумий жами даромадларидаги улуши устунлик қиладиган фаолият тури учун белгиланган солиқ ставкалари бўйича солиқ солинади (СКнинг 468-моддаси 3-қисми).

2. Корхона директори (ёки бошқа жисмоний шахс) томонидан корхона ижара тўловини беғараз тўлашдаги бухгалтерия ўтказмалари:

 

Хўжалик амалиёт мазмуни

Ҳисобварақлар корреспонденцияси

дебет

кредит

Директор (ёки бошқа шахс) томонидан корхона ижара тўлови  

6910 «Тўланадиган оператив ижара»

6990 «Бошқа мажбуриятлар»

Беғараз олинган молиявий ёрдамдан кўрилган даромад акс эттирилди

6990 «Бошқа мажбуриятлар»

9380 «Текин қайтарилмайдиган молиявий ёрдам»

Показать ответ

Жисмоний шахсларга кўрсатилган интернет хизматлари учун ҳам ЭҲФ расмийлаштирилиши лозим. Акс ҳолда реализация бўйича айланма ҚҚС ҳисоб-китобида акс этмайди. Жисмоний шахсларга хизматлар кўрсатилганда ЭҲФ расмийлаштирилади ва хизматларни кўрсатувчи томонидан бир томонлама имзоланади (ВМнинг 25.06.2019 йилдаги 522-сон қарорига 1-илованинг 18-банди). Бунда ҳар бир жисмоний шахс учун алоҳида ЭҲФни тақдим этиш шарт эмас. Ойнинг охирги санасида жисмоний шахсларга кўрсатилган хизматларнинг умумий суммасига битта ЭҲФни тақдим этиш мумкин.

Бухгалтерияда жисмоний шахслар билан ўзаро ҳисоб-китобларни оммавий оферта шартномаларининг ҳар бири бўйича таҳлилий ҳисобни юритиш лозим.

Показать ответ

"Эркин муомалага чиқариш (импорт)" божхона режимида олиб кириладиган товарларни божхонада расмийлаштиришда божхона органларига қуйидагилар тақдим этилади:

божхона юк декларацияси, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда йўловчи божхона декларациясини тўлдириш йўли билан товарларни декларациялаш ҳоллари бундан мустасно;

транспорт ҳужжатлари, ўров варағи бундан мустасно.

товарларнинг келиб чиқиши сертификати (манфаатдор шахснинг хоҳиши бўйича ва унинг зарурлиги Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларида назарда тутилган ҳолларда).

Товарларни электрон шаклда божхонада расмийлаштириш Товарларни божхонада электрон шаклда декларациялаш тартиби тўғрисидаги

 низомга (ВМнинг 31.07.2018 йилдаги 605-сон қарорига 1-илова) мувофиқ амалга оширилади. ТИФ иштирокчисининг хоҳишига кўра, божхона расмийлаштируви учун зарур бўлган барча ҳужжатлар, шу жумладан ваколатли органларнинг ҳужжатлари қоғоз манбаларда тақдим этилиши мумкин.

Товарларнинг божхона расмийлаштируви, шу жумладан электрон шаклда расмийлаштируви ДБҚнинг Ягона автоматлаштирилган ахборот тизимидаги (ЯААТ деб аталади) тўловчининг шахсий ҳисобварағи бўйича божхона тўловлари тўланганлиги (божхона тўловларини кечиктириб ёки бўлиб-бўлиб тўлашга муҳлат берилган ҳоллар бундан мустасно) тўғрисидаги, хизмат кўрсатувчи банклар (ғазначиликлар) томонидан тақдим этиладиган маълумотлар мавжуд бўлган тақдирда амалга оширилади.

Тегишли божхона режимига жойлаштириш учун рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатлар олинишини талаб этувчи товарларнинг божхона расмийлаштируви амалга оширилаётганда божхона органи божхона органларининг ахборот тизимида бундай ҳужжатнинг мавжудлигини текширади.

Божхона органларининг ЯААТида тегишли ҳужжат мавжуд бўлмаган тақдирда божхона органлари божхона расмийлаштирувини рад этиш ҳуқуқига эга (БК 249-м.).

Товарлар божхона чегараси орқали олиб ўтилганда қуйидаги божхона тўловлари тўланади (БК 289-м.):

божхона божи (Ставкалар, 29.06.2018 йилдаги ПҚ-3818-сон қарорга 1-илова);

акциз солиғи (Ставкалар, ПҚ-3818-сон қарорга 2-илова);

қўшилган қиймат солиғи - 15 фоиз (СК 258-м.);

божхона қийматининг 0,2 фоизи, бироқ камида 25 АҚШ доллари ва 3 000 АҚШ долларидан ортиқ бўлмаган божхона йиғимлари (Ставкалар, ВМнинг 30.04.1999 йилдаги 204-сон қарори билан тасдиқланган).

Қонун ҳужжатларида бошқа божхона тўловлари ҳам белгиланиши мумкин.

Божхона чегараси орқали олиб ўтиладиган товарларга нисбатан қўлланиладиган божхона божлари ставкалари Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий фаолиятининг товар номенклатурасига мувофиқ тизимлаштирилади (БК 292-м.).

Божхона тўловларини ҳисоблаш учун асос бўлиб декларант ёки божхона брокери томонидан Божхона кодекси ва Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб келинадиган товарларнинг божхона қийматини белгилаш бўйича йўриқномага (АВ томонидан 13.01.1998 йилда 390-сон билан рўйхатдан ўтказилган) мувофиқ божхона органига маълум қилинадиган (декларация қилинадиган) божхона қиймати ҳисобланади.

Устав фондида (устав капиталида) чет эл инвестицияларининг улуши камида 33 фоиз бўлган чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналар томонидан улар давлат рўйхатидан ўтказилган пайтдан эътиборан 2 йил давомида ўз ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун божхона ҳудудига олиб кириладиган мол-мулк божхона божидан озод этилади (БК 297-м. 9-б.).

 Маълумот учун: ВМнинг "Хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар томонидан ўз ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун олиб келинаётган мол-мулкни сертификатлаш механизмини такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги қарорига (16.05.2011 йилдаги 136-сон) мувофиқ Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларида назарда тутилган божхона тўловларини тўлаш бўйича имтиёзлар ўз ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун олиб кирилаётган мол-мулк эркин муомалага чиқариш режимига божхона расмийлаштируви пайтида сертификати мавжуд бўлган тақдирда, тақдим этилади.

 Божхона ҳудудига қонун ҳужжатларига мувофиқ тасдиқланадиган рўйхат бўйича олиб кириладиган технологик асбоб-ускуналар, шунингдек бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар, агар уларни етказиб бериш контракт (шартнома, келишув) шартларида назарда тутилган бўлса, импорт божхона божи ва ҚҚС тўлашдан озод этилади. Олиб кирилган технологик асбоб-ускуналар олиб кирилган пайтдан эътиборан 3 йил мобайнида экспортга реализация қилинган ёки текин берилган тақдирда, мазкур имтиёзнинг амал қилиши божхона божларини тўлаш мажбуриятлари тикланган ҳолда имтиёзни қўллашнинг бутун даври учун бекор қилинади (БК 297-м. 13-б.; СК 246-м. 6-б.).

 Маълумот учун: Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб киришда импорт божхона божи ва қўшилган қиймат солиғидан озод қилинадиган технологик жиҳозлар рўйхати (АВ томонидан 20.03.2013 йилда 2436-сон билан рўйхатдан ўтказилган).

 Қўшимча равишда маълум қиламизки, Давлат божхона қўмитасининг веб-сайтида "Интеграциялашган тариф" (tarif.customs.uz) интерактив хизмати фаолият кўрсатиб, у орқали реал вақт режимида қуйидагилар оид батафсил маълумотларни бепул олиш мумкин:

товарларнинг божхона чегараси орқали олиб ўтилишини тартибга солувчи норматив ҳужжатлар тўғрисидаги;

товарларни божхона расмийлаштирувидан ўтказиш учун зарур бўлган ҳужжатлар тўғрисидаги;

ҳар бир товарга нисбатан қўлланиладиган божхона тўловлари ставкалари тўғрисидаги;

кўрсатилган ҳужжатларни берувчи органлар тўғрисидаги.

Ушбу электрон манзилда ташқи иқтисодий фаолиятга доир бошқа маълумотларни ҳам топса бўлади.

Сайт разработан в ООО «NORMA», зарегистрирован в Узбекском агентстве по печати и информации 01.06.2018 г.
Регистрационное свидетельство № 0406.
Адрес: Узбекистан, 100105, г. Ташкент, Мирабадский р-н, ул. Таллимаржон, 1/1.
Тел. 78-150-11-72, Call-центр:1172. E-mail: admin@norma.uz
Копирование материалов сайта без согласования с администрацией ресурса запрещено.
© ООО «NORMA», 2007-2020 г. Все права защищены.
18+
Яндекс.Метрика