Олий таълим муассасалари бошқарув, техник, хизмат кўрсатувчи ва ўқув-ёрдамчи ходимларининг намунавий штатларини тасдиқлаш тўғрисида қарорнинг (кейинчалик - Қарор) (АВ томонидан 2017 йил 21 февралда 2859-сон билан рўйхатга олинган) 2-банди тўртинчи хатбошисида белгиланишича, ташкилий тузилмаси Ўзбекистон Республикаси Президенти ёки Ҳукуматининг тегишли қарорлари билан тасдиқланган олий таълим муассасалари учун саволда келтирилган Намунавий штатлар уларнинг тасдиқланган ташкилий тузилмасига таъсир этмаган (зид бўлмаган) ҳолда қўлланилади, бунда ташкилий тузилмада белгиланган штат бирликлари ушбу Намунавий штатларда назарда тутилган лавозимлардан келиб чиқиб, мос равишда шакллантирилади.

Фикримизча, Намунавий штатлар таркибий тузилманинг тузилишига зид бўлмаслиги керак, яъни ундан муайян лавозимлар олиб ташланмаслиги лозим. Бироқ таркибий тузилмадаги штат бирликлари сони Намунавий штатларда келган лавозимлар учун нечта штат бирликлари ажратилганлигига қараб мос равишда шакллантирилади.

Шунингдек айрим олий таълим муассасаларининг штатлар жадвалларини тузишда, улар фаолиятининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ва Молия вазирлиги билан келишилган ҳолда Намунавий штатларда кўзда тутилмаган лавозимлар, таркибий тузилмалар ва ходимлар сони белгиланиши мумкин (Қарорнинг 2-б. 5-хатб.).

Штатлар жадвалига ўзгартириш киритиш ёки киритмаслик масаласи бўйича юқори турувчи ташкилотга (ОЎМТВ) ва Молия вазирлигига расмий сўров билан мурожаат қилишингизни тавсия қиламиз.

Ишга киришда талаб қилинадиган ҳужжатлар рўйхати Меҳнат кодексининг 80-моддасида белгилаб қўйилган.

Меҳнат шартномаси тузиш (ишга қабул қилиш) чоғида айрим тоифадаги ходимлар ёки ишлар учун тиббий кўрикдан ўтиш ва тиббий маълумотномани тақдим этиш мажбурийдир (МКнинг 214-м. 1-қ.).

Улар қуйидагилардир:

- 18 ёшга тўлмаганлар;

- 60 ёшга тўлган эркаклар;

- 55 ёшга тўлган аёллар;

- ногиронлар;

- меҳнат шароити ноқулай ишларда (бундай ишларнинг турлари АВ томонидан 29.08.2012 йилда 2387-сон билан рўйхатдан ўтказилган Низомга 2-илова билан белгиланган), тунги ишларда, шунингдек транспорт ҳаракати билан боғлиқ ишларда банд бўлганлар;

- озиқ-овқат саноатида, савдо ва бевосита аҳолига хизмат кўрсатиш билан боғлиқ бўлган бошқа тармоқлардаги ишларда банд бўлганлар (Низомга 3-илова);

- умумтаълим мактаблари, мактабгача тарбия ва бошқа муассасаларнинг бевосита болаларга таълим ёки тарбия бериш билан машғул бўлган педагог ва бошқа ходимлари (Низомга 3-илова).

2018 йил 15 октябрдан давлат хизматлари кўрсатилишида фуқаролар давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, шунингдек ҳокимликларга тавсифнома ва қуйидаги маълумотномаларни тақдим этишга мажбур эмаслар:

яшаш жойи бўйича (прописка қилинганлиги) яшаётганлиги ҳақида;

ишсизлиги ҳақида;

болани, ёлғиз шахсларни, пенсионерларни ва ногиронларни парвариш қилганлиги ҳақида.

Кўрсатилган маълумотларни олиш зарурияти туғилганда давлат органлари уларни ИИВ, меҳнат органларидан мустақил равишда, шу жумладан идоралараро электрон ҳамкорлик орқали сўраб олишлари лозим.

Ходимнинг туғилган жойи ва яшаш манзили ҳақидаги маълумотни шахснинг фуқаролик паспортидан билиб олишингиз мумкин.

Ҳа, ишлай олади. Ўриндошлик асосида ишлашга, ходимнинг асосий иш жойида (ички ўриндошлик) ёхуд бошқа ташкилотда (ташқи ўриндошлик) ишлашга йўл қўйилади. Бу қоида хорижий фуқаролар ва фуқаролиги бўлмаган шахсларга ҳам татбиқ этилади.

Маълумки, меҳнат фаолиятини амалга ошириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси ҳудудига қонуний равишда кириб келган чет эл фуқаролари Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат фаолиятини Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқига доир тасдиқнома асосидагина амалга ошириш ҳуқуқига эга (ТК 523-м 1-қ).

Шунга кўра, чет эл фуқаролари билан ўриндошлик шартлари асосидаги меҳнат шартномалари ҳам фақат улар томонидан Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқига доир алоҳида тасдиқнома олинган тақдирдагина тузилиши мумкин (ТК 523-м 3-қ).

Бунда чет эл фуқаросини ўриндошлик асосида қабул қилмоқчи бўлган «В фирма» ЎзР ВМ 22.02.2022 й. 86-сон қарорига 1-илованинг 20–иловасида белгиланган тартиб–таомилга кўра Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи тасдиқнома олиши талаб этилади. Чунки, «А фирма» томонидан олинган тасдиқнома фақат шу фирмада ишлаш ҳуқуқини беради.

Шуни ҳисобга олиш зарурки, ташкилот раҳбари, унинг ўринбосарлари, ташкилот бош бухгалтери ва ташкилот алоҳида бўлинмаларининг раҳбари бошқа иш берувчида фақат ташкилотнинг ваколатли органи ёки ташкилот мулкдори ёхуд мулкдор ваколат берган шахс (орган) рухсати билан ўриндошлик асосида ишлаши мумкин (ТК 487-м).

Ўриндошлик асосида ишга қабул қилиш учун талаб этиладиган ҳужжатлар МКнинг 434-моддасида келтирилган.

Юқорида келтирилган қонунчилик ҳужжатларидан келиб чиқиб, сиз қуйидаги қадамба-қадам ҳаракатларни амалга оширингиз керак:

1-қадам. «А фирма» ваколатли органи ёки мулкдори ёхуд мулкдор ваколат берган шахс (орган)нинг бошқа ташкилотда ўриндошлик асосида ишлаш учун розилигини ифодаловчи ҳужжатини олиш (буйруқ, қарор, йиғилиш баённомаси)

2-қадам. Чет эл фуқаросини Ўзбекистон Республикасига жалб қилиш истаги ва шартлари тўғрисида «В фирма» билан иш ҳақи (мукофот пули) ҳажми кўрсатилган дастлабки келишувни тасдиқловчи меҳнат шартномасининг лойиҳаси.

3-қадам. Махсус электрон тизим орқали рухсат этиш хусусиятига эга айрим ҳужжатларни бериш тартиб-таомиллари тўғрисида ягона низомга 20-иловада белгиланган ҳаракатларни амалга ошириш.