Ответов: 2175
Ответы эксперта. Бухгалтерский учет
Показать ответ

3.Заработная плата работнику устанавливается трудовым договором в соответствии с действующими у данного работодателя системами оплаты и стимулирования труда. Предприятия самостоятельно устанавливают формы и системы оплаты труда. Формы и системы оплаты труда, премии, доплаты, надбавки, поощрительные выплаты устанавливаются в коллективных договорах, а также иных локальных актах (например, Положение об оплате труда, Положение о тарифной системе, штатное расписание с должностными окладами, Положение о премировании, Положение о стимулирующих надбавках, Положение о компенсационных выплатах), принимаемых работодателем по согласованию с профсоюзным комитетом либо иным представительным органом работников.

Традиционно используют две формы оплаты труда: повременную и сдельную. Они соответствуют и двум основным способам учета затрат труда.

Первый способ предполагает учет отработанного времени, соответственно, оплате подлежит проработанное время на основе тарифной ставки. В зависимости от единицы учета проработанного времени применяются часовые, дневные и месячные тарифные ставки. Конечный заработок работника, труд которого оплачивается на основе часовой или дневной тарифной ставки, зависит от числа рабочих часов или дней, отработанных в учетном периоде. В случае применения для оплаты труда месячной тарифной ставки (оклада) заработок работника, полностью проработавшего все рабочие дни по графику в данном месяце, не будет меняться по месяцам в зависимости от разного числа рабочих дней в календарном месяце.

При втором способе ведется учет количества произведенной работником продукции надлежащего качества либо выполненных им операций. В этом случае труд оплачивается сдельно.

В любом случае, надо учитывать, что месячная оплата труда работника, выполнившего полностью определенные на этот период нормы труда и трудовые обязанности, не может быть ниже установленного законодательством минимального размера оплаты труда - 1-го разряда по Единой тарифной сетке по оплате труда (п. 4 N ПП-1675 от 30.12.2011 г.). В минимальный размер оплаты труда не включаются доплаты, надбавки, поощрительные выплаты, повышенная оплата при отклонении от нормального рабочего времени, а также выплаты по районным коэффициентам.

Ограничений по максимальному размеру оплаты труда нет.

Кроме оплаты за фактически отработанное время/выполненные работы, также производятся дополнительные выплаты за работу в ночное время, за сверхурочную работу, за работу в выходные и праздничные дни, в размерах, установленных в Трудовом кодексе.

ПРИМЕРРаботнику введен суммированный учет рабочего времени (по графику смены). Оплата производится исходя из часовой тарифной ставки. Часовая тарифная ставка составляет 3820 сум. В апреле работником отработано по графику сменности 192 часа. 

Начисленная заработная плата за учетный месяц по тарификации составит 733 440 сум (3820 х 192). Она облагается налогом на доходы физических лиц и отчислениями на социальное страхование (ст. 172, 306, 307  НК). 

4.В отчетности по ЕСП и страховым взносам указываются только доходы, являющиеся объектом обложения ЕСП и страховыми взносами граждан, т.е. доходы в виде оплаты труда по статье 172 НК (ст.306, 307 НК). Соответственно, выплаты, не относящиеся к доходам в виде оплаты труда (ст.176-178 НК), в Расчете не указываются, так же как и расходы предприятия, не рассматриваемые в качестве доходов физических лиц.

ПРИМЕР. Работнику предприятия за месяц начислено:

заработная плата - 1 500 000 сум.;

доплата на питание - 100 000 сум.;

компенсация за использование личного автомобиля в служебных целях - 350 000 сум. (из них в пределах норм - 299 550 сум. (2 МРЗП), сверх норм - 50 450 сум.);

материальная помощь в связи со свадьбой - 500 000 сум. (необлагаемый предел в 2017 году составляет 1 797 300 сум.).

В отчетность по ЕСП и страховым взносам включаются только доходы в виде отплаты труда: заработная плата, доплата на питание и сверхнормативная компенсация за использование личного автомобиля в служебных целях (матпомощь в связи с вступлением в брак работника относится к прочим доходам, не являющимся объектом обложения ЕСП и страховыми взносами). Таким образом, в отчетности по ЕСП и страховым взносам надо отразить сумму 1 650 450 (1 500 000+100 000+50 450) сум.

По вопросу отражения учета рабочего времени, начисления заработной платы в программе 1Уз рекомендуем обратиться в службу поддержки компании «BePro Norma» по телефонам: (+998 71) 230-21-13 и (+998 71) 230-45-17, или на сайт www.1uz.uz

Показать ответ

9-сон БҲМС “Пул оқими тўғрисидаги ҳисобот” асосан пул эквивалентлари деганда маълум пул маблағига тез ва осон алмаштириладиган ҳамда қийматидаги ўзгаришлар туфайли бироз хатари бўлган қисқа муддатли, юқори ликвидли инвестициялар (молиявий қўйилмалар) тушунилади.

Пул эквивалентларидан асосан қисқа муддатли мажбуриятлар бўйича тўловлар учун фойдаланилади. Инвестиция қисқа муддатда тўланадиган бўлса, яъни харид қилинган пайтдан бошлаб тахминан уч ой ичида тўланадиган бўлса, уни пул эквиваленти деб ҳисоблаш мумкин бўлади.

5600 "Пул эквивалентлари" счётида маркалар, патталар ва бошқа пул эквивалентлари номинал қиймати бўйича ҳисобга олинади (21-сон БҲМСга 2-илованинг 234-банди).

Ҳозирда бу счетдан амалда деярли фойдаланилмайди. Чунки айланма маблағларда пул ўрнини босувчи маркалар ёки билетлардан қўлланилмайди.

Агар корхонангиз масалан тўлов воситаси сифатида ишлатилиши мумкин бўлган лоторея билетларини чиқарадиган бўлса, уларнинг ҳисобини 5600 "Пул эквивалентлари (турлари бўйича)" счётида юритиши мумкин.

Показать ответ

Да, местные страховые компании имеют право перечислять валютные средства комиссионеру по договорам комиссии для оплаты перестраховщикам. Перечисленные вами акты законодательства позволяют работать по вами указанной схеме (ст. 18 Закона «О валютном регулировании» и ст.832 ГК.)

В вашем случае, валютные средства, поступившие от комитента, используются для оплаты нерезидентам по импортному контракту. А  комиссионер-резидент получает оплату за свою услугу в сумах.

Вывод: расчеты за пределы РУз осуществляются в валюте, а внутри страны - в сумах. Данные действия не нарушают норм УП-5177 от 02.09.2017г.

Показать ответ

Ўзбекистон Республикаси доирасида маҳсулот етказиб бериш тўғрисида мавоза (бартер) асосидаги шартномалар тузиш тақиқланган (09.08.1996 й. ПФ-1504-сон Фармони 4-банди).

Бартер контракти деганда пул маблағларида ўзаро ҳисоб-китоблар қилмаган ҳолда муайян миқдордаги бир товарни (ёки бир неча турдаги товарларни) бошқасига алмаштиришни назарда тутадиган контракт тушунилади (АВда 15.10.1999й. 832-сон билан рўйхатга олинган Тартибнинг 3-банди).

Шунинг учун ортиқча қурилиш молларини бошқа турдаги товарларга тўғридан тўғри айирбошлаш, ёки сотиб олинган товарлар (хизматларга) ҳақ сифатида тўлаш мумкин эмас.

Аммо, алоҳида шартнома асосида ортиб қолган қурилиш молларини ушбу ташкилотларга сотишингиз, ва қарздорликни ўзаро ҳисобга олишингиз мумкин (ФКнинг 343-моддаси). Унутмангки, бунда қурилиш молларини 15%лик олдиндан тўлов билан беришингиз мумкин.

Показать ответ

1. Ҳа, қурилиш учун олинган кредитлар бўйича фақат қурилиш даврида ҳисобланган фоизлар барпо этилган асосий воситаларнинг бошланғич қийматига киритилиши мумкин (5-сон БҲМСнинг 12-банди).
2. Йўқ, кадастр ҳужжатларида белгиланган бинонинг тавсиявий баҳоси асосий воситанинг бошланғич қийматини акс эттириш учун асос бўлмайди. Корхонанинг ўзида тайёрланган асосий воситаларнинг бошланғич қиймати деб мазкур асосий воситаларни тиклаш (қуриш, қуриб битказиш) бўйича ҳақиқий харажатлар суммаси тан олинади (5-сон БҲМСнинг 12-банди). Шунга кўра, асосий воситалар объектларини қуриш натижасида уларни бошланғич қиймати бўйича фойдаланишга берилганда 0810 "Тугалланмаган қурилиш" счёти дебетида йиғилган сумма тегишли равишда 0110-0190 счетлар дебетига ўтказилади (21-сон БҲМСга 1-илованинг 68-банди, 75-банди, рўйхатнинг 22-сатри).

Показать ответ

0810 "Тугалланмаган қурилиш" счётида (қурилиш пудрат ёки хўжалик усулида амалга оширилишдан қатъи назар) капитал қурилиш сметалари, смета-лойиҳа ҳисоб-китобларида ва титул рўйхатларида келтирилган бино ва иншоотларни барпо этиш, ускуналар, асбоблар, инвентарлар ва бошқа жиҳозларни сотиб олиш бўйича харажатлар ҳисобга олинади (21-сон БҲМСга 1-илованинг 68-банди).

Асосий воситалар объектларини қуриш натижасида уларни бошланғич қиймати бўйича фойдаланишга берилганда 0810 "Тугалланмаган қурилиш" счёти дебетида йиғилган сумма тегишли равишда 0110-0190 счетлар дебетига ўтказилади (21-сон БҲМСга 1-илованинг 75-банди, рўйхатнинг 22-сатри).

Асосий воситалар объектларини бухгалтерия ҳисобига қабул қилиш корхона раҳбари томонидан тасдиқланадиган, ҳар бир алоҳида инвентарь объектига тузиладиган асосий воситаларни қабул қилиш-топшириш далолатномаси (АВ-1-сон шакл)га ва бошқа ҳужжатлар, масалан, улар давлат рўйхатидан ўтганлигини тасдиқловчи ҳужжатга асосан (кўчмас мулк, транспорт воситалари объектлари бўйича) амалга оширилади.

Ўрнатилиши лозим бўлган асбоб-ускунани ҳисобга қабул қилиш АВ-14-сон шакл далолатнома  билан, уни монтажга бериш эса АВ-15-сон шакл далолатнома  билан расмийлаштирилади.

Корхона раҳбари томонидан тасдиқланган, кўрсатиб ўтилган далолатноманинг бир нусхаси техник ҳужжатлар билан бирга бухгалтерия хизматига берилади, у ушбу ҳужжатларга асосан тегишли инвентарь варақаси (АВ-6-сон шакл)ни очади.

Ушбу ҳужжат шакллари ва уларни тўлдиришга оид мисоллар “Амалий бухгалтерия” Норма дастурида келтирилган.

12.02.2018 [ID: 10118] 1. Хорижий (Б) фирма янги ташкил этилган (С) қўшма корхонанинг устав фондидаги ўз улушини (А) фирмасига муқаддам экспорт қилган лекин тўловини олмаган ускуна ҳисобига шакллантириши мумкинми? 2. Янги ташкил этилган (С) қўшма корхонанинг устав фондидаги (Б) фирмани улушини тўлиқ шакллантириш учун(А) фирмаси ускунани (С) қўшма корхонасига қайси қийматда ва қандай тартибда топшириши керак? Бунда импорт контракт шартларига ўзгартиришлар киритиш керакми?Ускуна далолатнома ёки счет-фактура орқали топшириладими?
Показать ответ

2. Б фирмаси С фирмаси устав фондидаги улушини мулк билан шакллантираётганлиги сабабли ушбу и/ч ускунасининг қиймати С фирмаси таъсисчилари умумий йиғилишининг барча иштирокчилари томонидан бир овоздан қабул қилинадиган қарори билан тасдиқланиши лозим ("Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида"ги Қонунининг 15-моддаси).

Ушбу тасдиқланган нархда ускуна С фирмаси устав фондига киритилади.

Бунда и/ч ускунаси Б фирмага қайтарилганда ёки Б фирманинг улуши сифатида С фирмасигатопширилганда ушбу ускунани А фирманинг балансидан чиқиб кетиши асосий воситаларни раелизация қилиш деб тан олинади. Шунинг учун и/ч ускунасини чиқиб кетишида ҳисобварақ-фактура расмийлаштирилиши лозим.

И/ч ускунасига ўрнатилган қийматдан келиб чиқиб, А фирмада асосий воситаларни чиқиб кетишидан даромад юзага келиши мумкин. Ушбу даромадлар СКнинг 133-моддасига мувофиқ аниқланади ва СКнинг 353 ва 355-моддаларига асосан ЯСТга тортилади.

09.02.2018 [ID: 10123] 1. Кредит расмийлаштириш билан боғлиқ сарфлар (мулк суғуртаси, нотариал харакатлар учун тўловлар, баҳолаш хизмати учун тўлов, кредит учун комиссион тўлов кабилар) корхона харажатига чиқариладими ёки уларни импорт қилинаётган ускуна харид қилиш қийматига қўшиш мумкинми? 2. Блок счётга чиқарилган 94 860,0 минг сўм маблағ билан харид қилинган валюта маблағини сўмдаги эквиваленти 93 893,337 минг сўм ўртасидаги 966,663 минг сўм маблағни биржа хизмати учун ушлаб қолинса ушбу сумма ҳам корхона харажатига чиқариладими? 3. Биржа савдоси ўтказилган кундаги қатъий 8 181 сўмлик биржа курси бўйича 11 477 АҚШ долларлик суммани сўмдаги эквиваленти 93 893,337 минг сўмни, 26 январдаги 8 163,93 сўмлик марказий банк курси бўйича 11 477 АҚШ долларлик суммани сўмдаги эквиваленти 93 697,424 минг сўмни ташкил этиб, курс фарқи 195,913 минг сўмдан иборат бўлди. Ушбу 3 та операция бўйича мос равишда берилган Дт 5211 - Кт 5530, Дт 5210 – Кт 5211 ва Дт 9620 – Кт 5211 бухгалтерия проводкалари тўғри берилганми?
Показать ответ

1, 2. Ускунани балансга қабул қилинадиган қийматини шакллантириш учун 5-сон БҲМСга асосланишингиз зарур.

Унга кўра, асосий воситаларнинг бошланғич қийматига фақат уларни сотиб олиш ва ишга тушириш билан боғлиқ харажатлар киритилиши мумкин.

Кредитдан фойдаланганлик учун фоизлар, сотиб олинган асосий воситалар ҳақини тўлаш билан боғлиқ банк хизматлари, аккредитив очиш, хорижий валютани ўтказганлиги ва конвертация қилганлиги учун банкка воситачилик ҳақи, шунингдек шартномани тайёрлаш ва рўйхатга олиш харажатлари асосий воситаларнинг бошланғич қийматига киритилмайди. Ушбу харажатлар улар юзага келган ҳисобот даврида харажатлар сифатида тан олинади.

Сизнинг ҳолатда кредит расмийлаштириш билан боғлиқ сарфлар (гаровга қўйилган мулкнинг суғуртаси, нотариал харакатлар учун тўловлар, баҳолаш хизмати учун тўлов, кредит учун комиссион тўлов кабилар) корхона харажатига олиниши лозим. Улар импорт қилинган ускунанинг харид қилиш қийматига қўшилмайди.

3. Ҳа, проводкалар тўғри берилган.

Показать ответ

Ўзбекистон Республикаси худудида товар, иш ва хизматлар учун нарх ва тарифлар фақат миллий валютада белгиланиши лозим (Президентнинг 02.09.2017й. ПФ-5177-сонли Фармони). Ушбу қонунчилик талабига мувофиқ 2017 йил 5 сентябрдан бошлаб аввал тузилган нархлари чет эл валютасида белгиланган шартномалар бўйича томонлар ўз мажбуриятларини илгариги шартлар асосида бажара олмайди.

Шунинг учун томонлар келишувига асосан амалдаги шартномалар шартларига белгиланган тартибда ўзгартиришлар киритилиши, яъни қўшимча келишув тузилиши ва республика ичида реализация қилинадиган товарлар (ишлар, хизматлар) нархлари миллий валютада белгиланиши лозим.

Бунда томонлар келишуви бўйича шартномада чет эл валютасида белгиланган нархлар Марказий банк томонидан 1 сентябр ҳолатига ўрнатилган валюта курси бўйича (1$=4210,35сўм) ёки жорий валюта курси бўйича қайта ҳисоблаб чиқилиши мумкин. Тегишинча, шартнома бўйча мавжуд бўлган қарздорлиқлар ҳам шундай тартибда қайта ҳисоб-китоб қилинади.

Показать ответ

ҚҚС тўловчилари учун МЧЖ иштирокчиси иштирокчилар таркибидан чиққанда унга дастлабки ҳисса доирасида мол-мулкни бериш операцияси товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш обороти ҳисобланмайди. Тегишинча ушбу суммадан ҚҚС тўланмайди (СКнинг 199-моддаси).

Маълумки, МЧЖ таъсисчи муассислар таркибидан чиқиб кетаётганда унга улушнинг ҳақиқий қиймати берилиши керак. Агар таъсисчининг олиб чиқаётган улушининг ҳақиқий қиймати у киритган дастлабки ҳиссадан ошса, ошган қисми доирасида берилаётган мулк қиймати тегишли тартибда ҚҚС тортилиши керак.

Шунингдек дастлабки ҳиссадан ошган қисми девиденд сифатида қаралади (СКнинг 22-моддаси) ва унинг суммасидан тўлов манбаида 10% ставкада фойда (дивиденд) солиғи ушлаб қолиниши керак (СКнинг 156-моддаси).

МЧЖ таркибидан чиқиб кетаётган таъсисчига унинг улуши мол-мулк билан берилганда, бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ асосий воситалар ва бошқа мол-мулкнинг чиқиб кетишидан даромад аниқланади (СКнинг 133-моддаси). Ушбу даромад МЧЖнинг бошқа даромадлар таркибига қўшилган ҳолда (СКнинг 132, 355-моддалари) асосий (соҳа) фаолият тури учун белгиланган ЯСТ ставкалари бўйича солиққа тортилади (СКнинг 353-моддаси).

Показать ответ

Жисмоний шахслар даромадига Солиқ кодексида белгиланган тартибда солиқ ва бошқа мажбурий тўловлар ҳисобланади.

Келтирилган ҳолатда солиқларни ҳисоблашда “Солиқ ва божхона хабарлари” газетасининг 4-5 (1224-1225)-сонида (2018 й. 30 январь) чоп этилган “2018 йилнинг январь ойи учун жисмоний шахслар даромадидан олинадиган солиқ ва бошқа мажбурий тўловлар ҳисоб-китоби услубияти” мақоласидан  ҳамда norma.uz иловадан фойдаланишингиз мумкин. Берилган мисолга асосан солиқ ва тўловлар қуйидаги миқдорда бўлади:

ЖШДС  – 41 741,7 сўм ( (728 796 – 172 240) x 7,5%);

Суғурта бадаллари – 58 303,68;

ЯИТ: агар корхона 15% ставкани қўлласа – 81 650,7 (544 338 х 15%); 25% ставкада эса  136 084,5 (544 338 х 25%) сўмни ташкил этади.

Унутмангки, ЯИТ тўлови унинг энг кам миқдорини ҳисобга олган ҳолда тўланади (АВ томонидан 13.04.2010 й. 2095-сон билан рўйхатга олинган Низом).

Показать ответ

1.Б ташкилот ускунани  қайтариши учун асос бўлиб уни сотиб олиш ҳақидаги импорт шартномасига қўшимча келишув хизмат қилади. Ускуна ушбу келишувда белгиланган нархда қайтариши лозим. Қиймат ускунанинг дастлабки қиймати (513 000 АҚШ доллари) га тенг, ундан юқори ёки паст нархда белгиланиши мумкин.

Дейлик, асосий воситанинг балансга қабул қилинган қиймати 1 277 млн. сўм, қолдиқ қиймати 434 млн. сўм, қайта баҳолаш амалга оширилмаган, корхона ҚҚС тўловчиси эмас.  Томонлар келишувига кўра у сотиб олинган қиймат 513 000 АҚШ долларида (курс 8100 сўм бўлса, 4 155,3млн. сўмга) қайтарилди. Бундай ҳолатда корхона асосий воситанинг чиқиб кетишидан фойда кўради (4 155,3 - 434 = 3 721,3 млн.сўм) ва уни солиққа тортиладиган базага киритиши зарур бўлади.

2.Ушбу операцияда мажбуриятни сўндириш ва асосий воситани чиқариш 21-сон БҲМСга мувофиқ ўтказмалар берилади.

Асосий воситаларни балансдан чиқаришни ҳужжатлаштириш ва уни бухгалтерияда акс эттириш тартиби 5-сон БҲМС ва АВ 28.08.2004й. 1401-сон Низомига асосан амалга оширилади.

Юқоридаги мисолни ўтказмаларда акс эттирсак:

Хўжалик операциясининг

мазмуни

Счётлар корреспонденцияси

Сумма

дебет

кредит

Импорт шартномаси бўйича мажбурият сўндирилди

 

6012 "Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга тўланадиган счётлар" (импортер кўрсатилади)

4890 “Бошқа дебиторлар қарзлари” (импортер кўрсатилади)

4 155,3млн.

Ускунанинг дастлабки қиймати балансдан чиқарилди

9210 “Асосий воситаларнинг чиқиб кетиши”

0100"Асосий воситаларни

ҳисобга олувчи счётлар"

1 277 млн.

Ускунанинг йиғилган эскириш суммаси балансдан чиқарилди

0200 “Асосий воситаларни эскириши”

9210 “Асосий воситаларнинг чиқиб кетиши”

843 млн.

Келишувга асосан ускунанинг сотилиш қиймати акс эттирилди

4890 “Бошқа дебиторлар қарзлари” (импортер кўрсатилади)

9210 “Асосий воситаларнинг чиқиб кетиши”

4 155,3млн.

Ускуна чиқиб кетишидан кўрилган фойда

9210 “Асосий воситаларнинг чиқиб кетиши

9310-"Асосий воситаларнинг чиқиб кетишидан фойда"

3 721,3 млн.

Показать ответ

Асосий воситанинг дастлабки қийматига киритилган харажатлар мазкур восита балансдан чиқарилганда ажратиб олинмайди. Улар дастлабки қиймат таркибида  9210 "Асосий воситаларнинг чиқиб кетиши" ҳисобварағи дебетидан ҳисобдан чиқарилади (АВ томонидан 29.08.2004 й. 1401-сон билан рўйхатга олинган Низом).

Ушбу харажатлар ва ускуна учун тўланадиган сумманинг бир қисми эскириш ҳисобланганда 0200 “Асосий воситаларнинг эскиришини ҳисобга олувчи ҳисобварағи” орқали ишлаб чиқарилган маҳсулот таннархига олиб борилган, маҳсулот сотилганда эса таннарх таркибида балансдан чиқарилган бўлади.

Показать ответ

Ҳисоблаб ёзиш тамойилига мувофиқ харажатлар бухгалтерия ҳисобида пул маблағлари олинган ёхуд тўланган пайтда эмас, балки шу ҳаражатлар ҳақиқатда юзага келган пайтда акс эттирилади (1-сон БҲМСнинг 16-банди).

Демак, ускунанинг ҳаққи тўланмаганлиги сабабли юзага келган валютадаги кредиторлик қарзининг қайта баҳоланишидан муқаддам ҳисобланган валюта курсидан кўрилган зарарлар ўша ҳисобот даврида 9620 "Валюталар курслари фарқидан зарарлар" счётининг дебети бўйича акс эттирилади (АВ томонидан 17.09.2004 й. 1411-сон Низом 20-банди).

Яъни, 2014 йилнинг зарари 2014 йил молиявий ҳисоботида, 2015 йилники 2015 йилда каби. 

Показать ответ

С қўшма корхона ўзига тегишли мулкни ўзи белгилаган қийматда топширади, башарти ускунасининг ушбу қиймати С фирмаси таъсисчилари умумий йиғилишининг барча иштирокчилари томонидан бир овоздан қабул қилинса ("Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида"ги Қонунининг 15-моддаси).

Показать ответ

А ташкилот қўшиб юборилишидан олдин ускунани ҳисобдан чиқариши ва мавжуд қарздорликни ёпиши зарур. Ушбу операция бўйича ўтказмалар vopros.norma.uz/question/10244 саволга жавобда келтирилган.

С ташкилотда эса ускуна топширилган қиймат 8330 "Пай ва улушлар" счётининг кредити ҳамда 4610 "Устав капиталига улушлар бўйича таъсисчиларнинг қарзлари" счётининг дебети томонида акс эттирилади.

Айтиб ўтиш зарурки, қўлланилган имтиёз янги технологик асбоб-ускуналар олишга йўналтирилган маблағлар суммасига берилади (СКнинг 356 моддаси). Юқоридаги ҳолатда маблағлар йўналтирилмаганлиги сабабли фойдаланилган ЯСТ базасини камайтириш шаклидаги имтиёз бекор қилиниб, имтиёз натижасида тўланмаган солиқ суммаси қайта ҳисоб китоб қилиб тўланиши зарур. 

Показать ответ

1. Келтирилган ҳолатда имтиёзлар ихтисослаштирилган қурилиш-таъмирлаш корхоналари томонидан фақат ўз кучлари билан бажарилган ишларга, яъни фойдаланишга тайёр ҳолда топширилган уйлар учун қўлланилади, олдиндан олинган авансларга нисбатан эмас (АВ томонидан 19.09.2009й. 2009-сон Низом).

Одатда юқорида келтирилган схемада олдиндан тўлаш шарти билан объектнинг бир қисмини олди-сотди шартномаси расмийлаштирилади (Батафсил “Қурилиш: иштирок этиш турлари ва ҳисоб”, СБХ, 24.10.2017 й., 43 (1211)-сонида ўқинг).

Бунда буюртмачи аҳоли томонидан тўланган пул маблағлари аванс суммалари бўлиб, улар солиқ солиш объекти бўлмайди. Солиқ солиш объекти ҳисоблаб ёзиш усулига кўра уйлар реализация қилинган пайтда юзага келади (СКнинг 3-моддаси 1-қисми, 39-моддаси 2-қисми).

Реализация қилиш – бу мулк ҳуқуқининг сотиб олувчига ўтишидир (СКнинг 22-моддаси). Кўчмас мулкка (қурилган уйларга) бўлган мулк ҳуқуқи давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейин кучга киради (ФКнинг 84 моддаси). Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказишни "Ергеодезкадастр" давлат қўмитасининг туман (шаҳар) ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхоналари амалга оширадилар (ВМ 07.01.2014 й.1-сон Қарорига 1-илованинг 7-банди).

Хулоса: солиқ солиш объекти – қурилган уйлар кадастр томонидан расман буюртмачиларга топширилганда юзага келади. 2017 йил 1 январигача бўлган даврда қуриб битирилган ва кадастрда буюртмачиларга расмийлаштирилган уйлар реализация қилинган бўлиб, улар учун олинган аванслар ҳисобга олинади, ва ушбу тушумларга имтиёзлар қўлланилади.

Тўловлар 2017 йил 1 январигача амалга оширилган бўлсаю, аммо уйлар ушбу санадан кейин давлат рўйхатидан ўтказилса, ушбу тўловлар аванс ҳисобланиб, уларга нисбатан солиқ имтиёзлари қўлланмайди.

2. Олдиндан тўланган пул маблағи эвазига қурилган уйларни бажарилган ишлар сифатида улар реализация қилинган даврда ҳисобга олинади. Яъни  уйлар буюртмачига давлат рўйхатидан ўтказилган даврда.

3. 2017-2021 йилларда қишлоқ жойларда янгиланган намунавий лойиҳалар бўйича арзон уй-жойлар қуриш дастури (21.10.2016 й. ПҚ-2639-сон) қабул қилинган. Унга кўра, 2022 йил 1 январгача:

  • пудрат ташкилотлари - "Қишлоқ қурилиш инвест" ИК МЧЖ билан тузилган шартномалар бўйича фойдаланишга тайёр ҳолда топшириш шартларида массивларда уйлар, сув таъминоти объектлари ва автомобиль йўллари қуриш бўйича ишлар ҳажмлари учун - солиқларнинг барча турларини ва давлат мақсадли жамғармаларига мажбурий ажратмалар тўлашдан;
  • субпудрат ташкилотлари - массивларда уйлар, сув таъминоти объектлари ва автомобиль йўллари қуришга "Қишлоқ қурилиш инвест" ИК МЧЖ билан шартномалар тузган бош пудрат ташкилотлари билан тузилган контрактлар бўйича улар томонидан бажариладиган ишлар ҳажмлари учун - ягона солиқ тўлови тўлашдан озод этилган.

Шунингдек 22.11.2016й. ПҚ-2660 сон Президент Қарорига мувофиқ 2017-2020 йилларда шаҳарларда арзон кўп квартирали уйларни қуриш ва реконструкция қилиш Дастури қабул қилинган бўлиб, унда ҳам қурилиш ташкилотларига бир қатор имтиёзлар белгиланган.

 

Показать ответ

Йўқ, ушбу ҳолат қонун бузилиши ҳисобланмайди.

Иш ҳақи суммасига ЖШДС бўйича имтиёз қўллаш учун қуйидаги 2 шартга риоя этиш керак:

  • Суғурта агентлиги суғурта фаолиятини амалга ошириш учун лицензияга эга бўлиши;
  • Ходим ва суғурта агентлиги ўртасида ҳаётни узоқ муддатли суғурталаш ҳақида шартнома тузилган бўлиши.

Демак, ходим бухгалтерияга суғурта агентлигининг лицензия нусхасини, шартнома ва ариза тақдим этса, СКнинг 179 моддаси 28 бандида назарда тутилган имтиёзни қўллаш мумкин.

Эътибор берингки, имтиёз фақат суғурталашга йўналтирилган суммага берилади. Саволда берилган ҳолатни таҳлил қилсак, иш ҳаққининг 2 000 000 сўм қисми ЖШДСга тортилмайди, аммо жами иш ҳақидан суғурта бадаллари ушланиши керак: 2 280 000 х 8% = 182 400 сўм.

Шунингдек, 280 000 сўм иш ҳақидан шкала бўйича ЖШДС (жумладан, ШЖБПҲ ажратмалар) ҳисобланади.

Меҳнат кодексининг 164 моддасида назарда тутилган иш ҳақидан ушланмаларнинг 50% дан ошмаслиги бўйича чеклов ушбу моддада келтирилган ушланмаларга тегишли. Ходим аризасига кўра бухгалтерия аризада кўрсатилган суммани ўтказиб беришга ҳақли. Чунки, ходим ўз ихтиёрида қоладиган суммани ўз ҳоҳишига кўра ҳоҳлаган миқдорида тасарруф этиши мумкин.

Қўшимча маълумот учун: vopros.norma.uz/question/8608

Показать ответ

Корхона фоизсиз қарз олганда текинга олинган мулкий ҳуқуқлар тарзидаги даромад ҳосил бўлиб, у фақат солиққа тортиш мақсадида ҳисобланади.

Ушбу даромад бухгалтерияда ҳеч қандай ўтказма билан акс эттирилмайди.

Батафсил ушбу жавобларда ўқишингиз мумкин:

https://vopros.norma.uz/question/9245

https://vopros.norma.uz/question/8107

 

Показать ответ

Устав капиталининг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги маълумотларни умумлаштириш учун 8330 "Пай ва улушлар" счёти мўлжалланган (21-сон БҲМСга 2 илова 344 банди). Бунда аналитик ҳисоб корхонанинг ҳар бир таъсисчиси бўйича алоҳида юритилади.

Хўжалик муомалаларининг мазмуни

Счётларнинг боғланиши

Дебет

Кредит

Корхонага янги таъсисчи кириши муносабати билан у киритадиган суммага устав капиталининг ошиши давлат рўйхатидан ўтказилди

4610 "Устав капиталига улушлар бўйича таъсисчиларнинг қарзлари"

 

8330 "Пай ва улушлар"

Агар янги таъсисчи уставдаги ўзгаришларни давлат рўйхатидан ўтказишдан олдин улушини киритган бўлса, ушбу операция қуйидагича акс эттирилади (21-сон БҲМСга 2 илова 283-1-банди):

Хўжалик муомалаларининг мазмуни

Счётларнинг боғланиши

Дебет

Кредит

Янги таъсисчи киритган активларни балансга қабул қилиниши

активларни

ҳисобга олиш

счётлари

 6630 "Таъсисчиларнинг устав капиталини ошириш бўйича улушлари"

устав капиталининг ошиши давлат рўйхатидан ўтказилди

4610 "Устав капиталига улушлар бўйича таъсисчиларнинг қарзлари"

8330 "Пай ва улушлар"

Таъсис ҳужжатларига киритилган ўзгартиришлар давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейин олдин олинган қўшимча улушлар суммалари ҳисобга киритилди

6630 "Таъсисчиларнинг устав капиталини ошириш бўйича улушлари"

4610 "Устав капиталига улушлар бўйича таъсисчиларнинг қарзлари"

Сайт разработан в ООО «NORMA», зарегистрирован в Узбекском агентстве по печати и информации 01.06.2018 г.
Регистрационное свидетельство № 0406.
Адрес: Узбекистан, 100105, г. Ташкент, Мирабадский р-н, ул. Таллимаржон, 1/1.
Тел. 78-150-11-72, Call-центр:1172. E-mail: admin@norma.uz
Копирование материалов сайта без согласования с администрацией ресурса запрещено.
© ООО «NORMA», 2007-2020 г. Все права защищены.
18+
Яндекс.Метрика